Kunstenaar Zenon

De kamer van Zenon in een beschermde woonopvang van het Leger des Heils, ziet er kleurrijk uit. Op de wanden prijken verschillende muurschilderingen. Op de hoek van zijn eettafel staat een tekening van zijn voormalige huis in Oost-Europa. Ook heeft hij veel koekjes en drinken klaargelegd, dat hij verscheidene malen aanbiedt. Zijn gasten mogen niks tekortkomen. 

Zenon oogt klein, tenger en een beetje stug. Maar op zijn gezicht verschijnt een glimlach wanneer hij vertelt over zijn jeugd. Zenon komt oorspronkelijk uit een klein dorp in Oost-Europa. De omgeving is bosrijk, hij groeit op dichtbij de natuur. Zenon is de oudste van een gezin van 4 kinderen. Zijn familie omschrijft hij als ‘geweldig’. Er moest hard gewerkt worden maar er was zelden ruzie in huis. Nadat hij zijn middelbare school heeft afgerond, gaat hij aan de slag als klusser. Hij knapte huizen op waar hij goed geld mee verdiende. Tijdens het schilderen van een huis ontmoet hij zijn ex-vrouw. De twinkeling in zijn ogen, die hij heeft wanneer hij over zijn jeugd praat, verdwijnt. “Ik wilde dat ik haar nooit ontmoet had.”

‘Ik koos voor mijn kinderen’

Al vanaf het begin van hun huwelijk loopt het niet goed tussen Zenon en zijn vrouw. Zijn vrouw wil dat hij naar het buitenland vertrekt. Ze heeft het idee dat hij daar veel gemakkelijk geld kan verdienen. “Ik wilde niet weg”, legt Zenon uit. “Ik kon in mijn thuisland net zoveel geld verdienen als in het buitenland. Maar mijn vrouw dreigde dat ze van me zou scheiden. Toen ben ik naar België vertrokken om daar werkt te vinden.”

Begin jaren ’90 komt Zenon in België terecht. Hij heeft allerlei baantjes, variërend van het opknappen van huizen tot aan het werken in de horeca of een fabriek. In het begin kwamen zijn vrouw en twee kinderen bij hen wonen. Maar toen zijn schoonouders zich ermee gingen bemoeien, ging zijn gezin weer terug naar Oost-Europa. Hierdoor zag Zenon zijn kinderen alleen in de vakanties. Ook zijn eigen familie raakt langzaam buiten beeld. Zijn vrouw wil niet dat hij zijn ouders opzoekt. “Ik moest altijd kiezen tussen mijn familie en mijn kinderen. Ik koos voor mijn kinderen”, vertelt Zenon emotioneel. Hij stapt op en loopt even weg.

Oude wonden

Het moeizame huwelijk tussen Zenon en zijn vrouw loopt na een fikse ruzie uit in scheiding. Zijn kinderen zijn op de hand van hun moeder. Ze pakken Zenons spullen in en wijzen hem de deur. ‘Je hoeft hier niet meer te zijn’. Sindsdien heeft Zenon geen contact meer met zijn kinderen. Het raakt hem diep. Hij wordt opnieuw emotioneel en loopt weer weg. Het vertellen van zijn levensverhaal haalt oude wonden open. Het lijkt wel of het trauma van zijn mislukte huwelijk groter is dan zijn uitbuiting in het circus.

“Dat is ook zo”, legt zijn hulpverlener Donja even later uit. “Hij is alles kwijtgeraakt en is sindsdien een beetje gaan zwerven.” Zijn tolk wijst ook op het feit dat Zenon erg beïnvloedbaar is. “Hoe kan het dat die vrouw zoveel voor hem heeft bepaald?”. Donja beaamt dit. “Hij heeft zo’n lief hart; hij staat voor iedereen klaar. Dat daar dan zo’n misbruik van wordt gemaakt, is extra pijnlijk.” 

Herstel

Na vijf jaar uitbuiting op een gevaarlijke werkplek komt er voor Zenon eindelijk een ontsnappingsroute. Er komt een inval van de politie. Ze bieden Zenon de keuze om uit te stappen. Deze grijpt hij met beide handen aan. Zenon wordt ondergebracht in een tijdelijke voorziening en komt uiteindelijk bij het Leger des Heils terecht. “Zenon was echt een wrak toen hij hier binnenkwam”, vertelt begeleider Donja. “Hij was een depressieve, angstige en suïcidale man, die niet meer wist wat hij met zijn leven aan moest. Samen met hem zijn we gaan werken aan zijn herstel. Stapje voor stapje groeide het vertrouwen en durfde hij weer keuzes te maken. Een daarvan is dat hij in behandeling is gegaan voor zijn alcoholverslaving. Zenon is nu afgekickt en wil absoluut niet meer drinken. Dat is echt mooi om te zien.”

Na een periode van rust is Zenon nu weer kleine projectjes aan het oppakken. Zo heeft hij de gezamenlijke woonkamer geschilderd van de voorziening waar hij nu verblijft. Achter het pand is een dagbesteding met allerlei dieren. Hier zorgt Zenon trouw voor. Het contact met zijn familie wordt ook voorzichtig weer hersteld.  Zo heeft hij onlangs zijn kinderen en kleinkinderen voor het eerst sinds jaren weer ontmoet. Sindsdien is er geregeld telefonisch contact. Zenons trauma van het verliezen van zijn kinderen is nu eindelijk aan het genezen.

Check hier de sokken van Zenon ->

Comensha is het Nederlandse coördinatiecentrum tegen mensenhandel, wil jij hen steunen in hun goede werk, dat kan hier.